Çocuklarda Kabızlık

KABIZLIK (KONSTİPASYON)
Kabızlık sert kıvamlı ve zorlanarak dışkılamadır. Çocuğunuzda dışkının barsaklardan geçişi sırasında aralıklı olarak karın ağrısı ve
buna bağlı olarak ağlamalar oluyorsa, ıkınarak ve zorlanarak 10 dakikadan uzun sürede dışkılıyorsa ve dışkılama aralığı 3 gün veya daha uzunsa (yalnızca anne sütü ile beslenen 1 aylıktan büyük bebekler hariç olmak üzere) kabızlık tanısı alır. Çocuklar sofra yemeklerine geçtikten sonra dışkılama sıklığı, erişkinler gibi, günde 3 kere ile her 1-2 günde bir arasında değişir. 4-5 günde bir dışkılayan çocuklarda, dışkılama sırasında hemen her zaman ağrı ve zorlanma olur. 3 günde bir dışkılayan çocuklarda ise aralığın uzaması eğilimi yüksektir. Dışkılama ağrısız olmalıdır.
-Yenidoğan bebekler (ilk ay) yeterli gaita çıkarmıyorsa, iyi beslenmedikleri düşünülür, ancak 1 aydan büyük ve sadece anne sütü ile beslenen bebeklerin 4-7 günde
-Herhangi bir yaşta 10 dakikadan kısa süren ıkınma da normal
kabul edilir.
-Çok zorlanmadan çıkarılan sert ve kuru, hatta bazen küçük parçacıklar halindeki gaitada normal olabilir ve sıklıkla az lifli beslenmeye bağlıdır.
Kabızlık nedenleri:
-Süt ve peynir tüketiminin fazla olması,
-Sebze, meyve ve tam tahıldan fakir, az lifli beslenme,
-Az sıvı tüketimi,
-Ağrılı dışkılama nedeniyle gaita yapmaktan kaçınma (bu durum anal fissür de olabileceği gibi, pişik veya anüs çevresindeki cildin streptokkal enfeksiyonlarında da görülebilir),
-Dışkılamayı erteleme (*çocuklardaki en sık tekrarlayan kabızlık nedenidir. Sıklıkla tuvalet eğitimi sırasında süreci kendi yönetmek istediklerinden, veya okul döneminde umumi tuvaletlere girmek istememekten veya oyunu bırakmamak amacıyla ertelerler.),
-Sıklıkla ailevi olarak rastlanan barsakların yavaş çalışması durumu,
-Az egzersiz yapma (çocuklarda yatağa bağımlılık olmadığı sürece çok nadir görülür).
***Kabızlığı olan çocukları rahatlatmak için Amerikan Pediatri Akademisi’nin önerileri:
-1 yaştan küçük bebekler:
1 aylıktan büyük anne sütü veya formül sütle beslenen bebeklere meyve suyu; armut, elma ve 3 aylıktan büyüklere kuru erik suyu verilmesinin faydası onaylanmıştır. Miktarı her ay başına 30 ml, en fazla 120 ml olmalıdır. 4 aylıktan büyük bebeklere ek olarak günde 2 kez liften zengin ek gıda (bezelye, fasulye, kayısı, kuru erik, şeftali, armut veya siyah erik püreleri) verilir. 8 aylıktan büyüklere ise tam tahıllar ve küçük taze meyve parçaları eklenir.
-1 yaştan büyük çocuklar:
Elma, armut, vişne üzüm ve kuru erik suyu miktarı artırılır. Portakal suyunun faydası olmaz. Liften zengin bezelye, fasulye, brokoli, muz,
kayısı, şeftali, armut, incir, hurma gibi, meyve ve sebzelerin günde 3 kez veya fazla verilmesi önerilir. Tam tahıllı gıdaları artırılması
önemlidir. Süt ve süt ürünlerinin miktarı günde 3 porsiyonu geçmemelidir. Gaitayı yumuşak tutmak için yeterli su içirilmelidir.
-Tuvalet eğitimi verdiğiniz dönemde kabızlık gelişirse, kısa süre ara verip beze geri dönün. Gaita yapması veya lazımlığa oturması
için onu zorlamayın, cezalandırmayın. Acımayacağı konusunda telkinde bulunup cesaretlendirin ve beze her gaita yaptığında onu
övün.
-Tuvalet eğitimi aldıktan sonra kabızlık gelişirse tuvalete oturmak için çocuğunuzu cesaretlendirin. İşbirliği içinde olursa bir rutin
oluşturmaya çalışın. Yemeklerden sonra, özellikle kahvaltı sonrasında, 5’er dakika tuvalete oturtun. Kakasını tuttuğunu
farkettiğinizde de tuvalete götürün. Her seferinde yanında kalın ve bir koç gibi onu eğitin, dikkatinin dağılmasına izin vermeyin. Kitap,
telefon veya oyunla dikkati dağılmasın; sadece olaya odaklansın. Bir kez normal dışkıladığında o gün bir daha tuvalete götürmeniz
gerekmez.
-Ilık suya oturma çocukların çocuğunda anüsü gevşeterek gaita çıkışını kolaylaştırır. Çok zorlandığında ılık suya oturtun veya ılık, ıslak bir havlu ile anüs çevresine 10 sn süre ile titreşim yapın.
-Öne doğru eğilerek oturmak gaita çıkışını kolaylaştırır. Küçük bebeklerin dizlerini göğsüne doğru bastırıp tutun. Göbeğin soluna doğru hafif hafif bastırmak da yardımcı olur.
-1 yaş üstündeki çocuklarda diyet değişikliği ve bu uygulamalar sorunu çözmediğinde gaita yumuşatıcı şurup veya tozlarla, fitil veya lavmanlar kullanılabilir. Çoğu reçetesiz satılan ve güvenle kullanabileceğiniz bu ilaçların seçimi ve dozajını doktorunuzla görüşmelisiniz.
***Gaitasını yapamayan bir çocuk safralı (yeşil renkte) kusarsa hemen bir acil servise başvurmak gerekir.
-Kabızlığı olan çocuklarda en kısa sürede bir doktor kontrolü gereken durumlar:
-Kabızlığı olan çocuğunuzda diyet değişikliği ve diğer önerileri uygulamanıza rağmen 1 saatten uzun süren ciddi karın ağrısı varsa, bebek ağlıyorsa,
-1 saatten uzun süren zorlama ve makat ağrısı varsa,
-2 kereden fazla kusarsa ve karnı normalden daha şişkin görünüyorsa,
-Bebek 1 aydan küçükse ve anne sütüyle besleniyorsa,
-1 yaştan küçük bir bebekte kısa süre içinde emme ve kas gücünde zayıflık farkedilirse,
-Çocuk hasta görünüyorsa.
-24 saat içinde bir doktor kontrolü önerilen durumlar:
-2 aylıktan küçük bebekler,
-Makattan kan gelmesi,
-Kakası gelip, yapmaya korkma veya yapmayı reddetme,
-Fitil veya lavman uygulanmasına rağmen gaita çıkaramama.